TIPS
Aansluiting zoeken bij inwoners met een migratieachtergrond in aanpak tegen eenzaamheid
Eenzaamheid komt vaker voor bij mensen met een migratieachtergrond dan mensen zonder migratieachtergrond. Daarom was Fatoş Ipek-Demir afgelopen jaar in het kader van het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid kwartiermaker “Superdiversiteit”. Zij ondersteunde een aantal gemeenten in aansluiting zoeken bij deze vaak onderbelichte doelgroep en om diversiteit en inclusie in de lokale aanpak tegen eenzaamheid te integreren. Wat ging er goed en waar liepen ze tegenaan?
In een landelijk onderzoek uit 2021 gaf 53 procent van de inwoners van Terneuzen aan eenzaam te zijn. In de lokale aanpak wordt daarom veel aandacht besteed aan het signaleren van eenzaamheid. Maar aandacht voor diversiteit en inclusie ontbrak nog. Tot regisseur eenzaamheid Carine Bentveld hulp kreeg van Fatoş. Ze was niet de enige. Ook coördinatoren in gemeente Utrecht, Haarlemmermeer en ‘s-Hertogenbosch wilden burgers bereiken die de gemeente nu niet bereikt. Met advies, begeleiding en tips van Fatoş maakten ze een begin.
Begin bij bewustwording
Die reis begint bij bewustwording. Carine: “In Terneuzen is er geen grote groep van mensen met een migratieachtergrond. Veel mensen zijn zich daarom niet bewust dat deze doelgroep ook een risicogroep is voor eenzaamheid.” In ‘s-Hertogenbosch merkte specialist ouderen Anita Putters dat veel organisaties iedereen verwachten te bereiken als activiteiten voor iedereen openstaan. In de praktijk is dat niet zo. “Hier ligt er een grote taak om samen met partners in de coalitie tegen eenzaamheid na te denken over hoe je ook mensen met een migratieachtergrond bereikt”, zegt ze.
Samen weet je meer
Waar begin je? En hoe zorg je ervoor dat iets landt bij de doelgroep? De ervaring leert dat je niet met grootse programma’s en ideeën hoeft te komen. Vaak gebeurt er lokaal al veel waar je als gemeente op aan kunt sluiten. Zo ging de gemeente in Haarlemmermeer met inwoners in gesprek voor een evenement op de Dag van de Migratie om concreet iets te organiseren wat mensen leuk zouden vinden.
Beleidsadviseur welzijn Rowin Krom vertelt hoe belangrijk het was om hierin samen op te trekken met inwoners die al veel zelf doen: “Eén van de sleutelfiguren in Haarlemmermeer is iemand die verschillende activiteiten organiseert en veel mensen via mond-op-mondreclame bereikt. Door te vragen waar de behoefte ligt en de tijd te nemen voor wat zo’n iemand doet, was het voor ons veel makkelijker om hem te koppelen aan de juiste organisaties om samen met de gemeente uiteindelijk dit grote evenement op de Dag van de Migratie te organiseren. Samen weet je meer.”
Ontmoetingen faciliteren
Een belangrijke factor in het benutten van de lokale kracht is het ophalen van verhalen. De Utrechtse netwerkcoördinator Ester Vlaming zag dat ontmoetingen tussen verschillende werelden voor input zorgde om meer te doen met diversiteit en inclusie. Zij organiseert netwerkbijeenkomsten daarom steeds op een andere locatie in Utrecht.
Eén van die netwerkbijeenkomsten organiseerde ze in een moskee met een bezoek aan de gebedsruimte en een lezing. Ook waren er voorbeelden van organisaties die zich richten op inwoners met een migratieachtergrond zoals Gouden Mannen, SOMNL, Attifa en Mantelzorg Utrecht. Door met elkaar in gesprek te gaan ontstonden er allerlei ideeën.. “Door te horen en te zien wat werkt en lastig is in het bereiken van mensen met een migratieachtergrond, gaat het onderwerp ook meer leven”, vertelt Ester. “En dat helpt mij weer om diversiteit en inclusie te integreren in m’n werk.” Zo was er laatst een project waarbij ook verschillende ondernemers met een migratieachtergrond zijn geïnterviewd.
Klein beginnen
Extra aandacht betekent wel extra tijd, merkt projectleider Nynke Wijbenga die samen met Rowin in Haarlemmermeer actief is. “Dat kan afschrikken, maar je kunt ook klein beginnen. De missende kennis kun je namelijk oplossen door ernaar te vragen en mensen vervolgens aan elkaar te koppelen. Dan kom je met bijvoorbeeld een vragenlijst al een heel eind.” Rowin sluit zich daarbij aan. “Veel meer dan het versturen van twee e-mails naar netwerkpartners heb je niet nodig om iets vooruit te helpen. Met kleine stapjes kun je al resultaten boeken.”
Aanjagen, uitwisselen en volhouden
Daarvoor is het wel nodig dat er iemand is die aandacht blijft vragen voor het onderwerp, beaamt Carine. “Er moet een aanjager zijn”, zegt ze. “Iemand die het onderwerp op de agenda zet en netwerkpartners daaraan blijft herinneren. Dat kun je zelf doen, maar een expert op het gebied van diversiteit en inclusie betrekken kan ook veel helpen.” Ester hoopt ook andere gemeenten te inspireren om aan de slag te gaan met diversiteit en inclusie door haar ervaringen te delen. “De uitwisseling van kennis tussen gemeenten is krachtig als we van elkaar leren. Laten we het dus makkelijker voor elkaar maken door te delen waar je tegenaan loopt en waar je kleine overwinningen kunt halen.”
Meer informatie
“Diversiteit en inclusie vraagt om KAT: kennis, aandacht en tijd”, vertelt Fatoş. Wil je ook in je eigen gemeente aan de slag met diversiteit en inclusie in de aanpak tegen eenzaamheid? Je vindt hieronder een aantal handige tips die je kunt gebruiken:
Op de website van Utrecht Omarmt vind je ook het verslag van de workshop die Fatoş in Utrecht gaf aan netwerkpartners. In het verslag geeft Fatoş tips over aansluiten bij inwoners met een migratieachtergrond in je aanpak tegen eenzaamheid en communiceren op een inclusieve manier: