Hoe heeft Haarlem haar Lokale Coalitie duurzaam geborgd?

De gemeente Haarlem heeft sinds 2018 een Lokale Coalitie: Haarlem Ontmoet. Inmiddels hebben 23 organisaties zich hierin verenigd om actief eenzaamheid te bestrijden en te voorkomen. Hoe heeft de Coalitie dit duurzaam weten te borgen? En hoe zorgt ze voor langetermijncommitment? In gesprek met projectleider Magdalena Chu Kum en voorzitter van de regiegroep Jelle Buijtendijk.

Dankzij een enthousiaste, actieve kerngroep vonden het eerste jaar veel bijeenkomsten plaats en kwamen er samenwerkingen tot stand. Om de bezetting duurzaam te borgen en te zorgen voor commitment voor langere termijn besloot de Coalitie daarop om naast de kerngroep, die vooral bestaat uit uitvoerende partners in Haarlem, ook een regiegroep op te zetten. Hierin hebben managementleden en bestuurders van de uitvoerende partners zitting. Jelle Buijtendijk is voorzitter van de regiegroep lokale coalitie Haarlem. “We zetten onder meer actief in op het initiëren en aangaan van samenwerkingen. En verder heeft de regiegroep de functie om strategie uit te zetten en sturing te geven aan de kerngroep waarin ze ook een rol heeft als aanjager en adviseur.”

Eenzaamheidsbestrijding als speerpunt

De regiegroep bestaat uit DOCK Haarlem, Haarlem Effect, Bedrijf en Samenleving, Hart Haarlem, SportSupport, Zorggroep Reinalda en de gemeente Haarlem. Als clustermanager bij GGD Kennemerland heeft Buijtendijk al veel contact met de eerste twee uitvoeringsorganisaties. “We zien dat het aantal mensen dat zich eenzaam voelt groeit, ook steeds meer jongeren voelen zich eenzaam. Eenzaamheidsbestrijding is dan ook een belangrijk speerpunt voor de regiegroep. Wat we hierin doen, is kennis verzamelen over eenzaamheid en hoe deze tegen te gaan, en deze kennis delen met de uitvoeringsorganisaties in de kerngroep. Daarnaast ontwikkelen we methodieken om eenzaamheid sterker en beter te bestrijden.”

Creëren randvoorwaarden

De regiegroep komt zo’n drie keer per jaar bijeen. Dan bespreken de groepsleden of de ontwikkelingen in de aanpak van eenzaamheid die ze voor ogen hebben ook daadwerkelijk vorm krijgen. Buijtendijk licht toe: “Bijvoorbeeld: Hoe loopt het met de ontmoetingsactiviteiten? Hoe kunnen we die versterken en stimuleren? Zijn er partijen die nog aangehaakt moeten worden? Kortom, wat heeft de kerngroep nodig om nog beter tot een uitvoering van de Haarlemse aanpak te komen. Wij creëren de randvoorwaarden zodat de professionals hun werk nog beter kunnen uitvoeren. De uitvoeringsorganisaties in de kerngroep hebben rechtstreeks contact met de doelgroep en helpen hen om contacten aan te gaan, betekenisvolle relaties op te bouwen, begeleiden hen om weer eigen regie te kunnen pakken.”

De projectleider is de spin in het web tussen de kerngroep en de regiegroep. Zij behoudt het overzicht, stelt rapportages op en zorgt ervoor dat de regiegroep wordt gevoed met kennis die nodig is om sturing en focus aan te brengen.

Spin in het web

Ter inspiratie voor andere gemeenten: wat is het geheim van jullie Lokale Coalitie? Volgens Buijtendijk is het cruciaal dat iemand een sleutelrol inneemt en deze met toewijding – lees: betaald – vervult. “Bij ons is dat projectleider Magdalena Chu Kum. Zij is de spin in het web tussen de kerngroep en de regiegroep. Zij behoudt het overzicht, stelt rapportages op en zorgt ervoor dat de regiegroep wordt gevoed met kennis die nodig is om sturing en focus aan te brengen. Daarnaast werkt ons systeem heel goed, waarbij zowel een kerngroep als een regiegroep zijn ingericht, zodat de uitvoeringstaken gescheiden zijn van de bestuurlijke taken.”

Bundeling van krachten

Chu Kum weet precies te vertellen wat er de afgelopen jaren concreet is bereikt. “In de Week tegen Eenzaamheid hebben we diverse activiteiten gefaciliteerd, het project online ontmoetingen is gelanceerd en de proeftuin Haarlemse aanpak eenzaamheid is opgestart. Daarvoor hadden we met verschillende leden een subsidie aangevraagd. De kracht van onze Coalitie is dat we meer kunnen bereiken doordat we optrekken met in totaal 23 organisaties. Daardoor krijgen we ook makkelijker subsidies toegekend.”

Een geleerde les is niet alleen de bundeling van krachten, maar ook samenwerking. “En dan niet alleen de samenwerking met zorg- en welzijnspartijen, maar ook sportorganisaties en zelforganisaties die door vrijwilligers en buurtbewoners gerund worden, en bijvoorbeeld supermarkten en andere commerciële bedrijven. Die hebben niet alleen rechtstreeks contact met de doelgroep, maar hebben vaak ook een andere denkwijze.

Wat kan helpen bij behoud van het commitment is intensief contact onderhouden met een organisatie, zodat het thema binnen de organisatie op de agenda blijft.

Commitment

Als knelpunten die op de loer liggen, noemt Chu Kum dat in de samenwerking met veel partijen het lastig kan zijn om een tijdstip te vinden voor overleg. “Vrijwilligers willen in de avond vergaderen, professionals liever overdag. Beide bloedgroepen werken en denken vaak ook op een andere manier. Daardoor is het soms lastig om tot een constructieve samenwerking te komen. En commitment is belangrijk. Dat merken we als het thema eenzaamheid erg gebonden is aan 1 of 2 personen en onvoldoende tussen de oren zit van de rest van de organisatie. Wat daarbij kan helpen is intensief contact onderhouden met deze organisatie, zodat het blijft leven en binnen de organisatie op de agenda blijft. En bovendien benadrukken we wat wij als Coalitie voor hen kunnen doen.”

Stevig fundament

Buijtendijk sluit daarbij aan. “Wij streven ernaar om de betrokken organisaties voor de langere termijn te committeren, zodat de Lokale Coalitie een stevig fundament heeft. De Coalitiepartijen weten elkaar wel te vinden, maar wij moeten hen ook concreet aan elkaar verbinden. Willen we werkelijk effect gaan sorteren, dan zijn sturing en het aanbrengen van focus van belang.”