In beweging met Fietsmaatjes

Met Fietsmaatjes komen mensen die er graag op uit willen, maar dat niet meer zelfstandig kunnen, weer in beweging door samen met een maatje op de duofiets te stappen.

Het initiatief Fietsmaatjes is in 2012 door Jan Burgmeijer en zijn vrouw Tekla opgezet. Wat begon als een klein initiatief in de gemeente Teylingen, is uitgegroeid tot een landelijk project. Jan: “Als praktijkondersteuner in een huisartsenpraktijk zag Tekla dat veel mensen meer zouden moeten bewegen voor hun gezondheid, maar dit vaak niet meer zelfstandig konden vanwege balans, gebrek aan algehele conditie of een lichamelijke, cognitieve of zintuigelijke beperking. Daarnaast kende zij mensen die daar wel toe in staat waren, maar het niet leuk vonden om alleen iets te ondernemen. Dus die groepen wilden we combineren: de een als gast, de ander als vrijwilliger, om samen als maatjes op een duofiets (met elektrische trapondersteuning) een rondje te fietsen van 1 tot 3 uur.”

Inspelen op behoefte

Bij een intakegesprek wordt gekeken naar de motivatie en behoefte van een gast of vrijwilliger. Jan: “Het kan zijn dat iemand lange tochten wil fietsen, of tussendoor juist graag koffie met gebak wil. Ook kijken we naar de belangstelling voor natuur, winkels of een gezellig praatje. Als er een match is gemaakt, plant de vrijwilliger een eerste rit in. Daarna bellen we de maatjes of het voor herhaling vatbaar was en kunnen zij in het vervolg zelf onderling een afspraak maken voor een fietsrit. Ook instrueren we de vrijwilligers op veilig fietsen en maken we ze bekend met de beperkingen van de gast waar rekening mee gehouden moet worden. Door een goede aanpak, houdt het contact ook stand.”

Fysiek en sociaal

Naast dat Fietsmaatjes mensen in beweging brengt, is het ook een sociale activiteit: “Nadat Tekla aan een oudere vrouw in de buurt voorstelde of Fietsmaatjes niet iets voor haar was, kwam zij iedere keer met een bezwaar. Totdat Tekla op een dag de duofiets pakte en bij haar aanbelde: ‘Heb je zin om tien minuten een proefritje te maken?’ Dat was laagdrempelig. Toen ze eenmaal aan het fietsen was, vond ze het heerlijk. Het was iets wat ze lange tijd niet had kunnen doen en had gemist. Daarna heeft Tekla haar aan een jonge vrouw gekoppeld.” De twee zien elkaar sindsdien tweewekelijks. Jan vervolgt: “Het is iets waar ze allebei naar uitkijken, maar ook achteraf blijft het fietsen voor de gast onderwerp van gesprek. Als de kinderen en kleinkinderen op bezoek zijn, wordt er enthousiast verteld over waar ze naartoe zijn geweest en wat ze gezien hebben onderweg. De mensen komen echt weer tot leven.’’

De fietsrit is iets waar de gast en vrijwilliger allebei naar uitkijken, maar ook achteraf blijft het fietsen onderwerp van gesprek. De mensen komen echt weer tot leven.

Fietsmaatjes door Nederland

In het begin was Fietsmaatjes vooral een fenomeen binnen de gemeente Teylingen, waar Jan en Tekla al 35 jaar wonen. Daarna doken de fietsen op in Noordwijk, Oegstgeest en later ook Leiden en Leiderdorp. Inmiddels doen 35 gemeenten uit heel Nederland mee. Jan is continu op zoek naar initiatiefnemers in gemeenten waar er nog niet wordt gefietst: “Iedere zes weken is er een digitale informatiebijeenkomst. Daarin vertellen Tekla en ik aan mensen die geïnteresseerd zijn hoe Fietsmaatjes werkt. We bieden hun een starterspakket aan met 1-op-1 begeleiding, maar ook met trainingen en een handboek. Daarnaast helpen we met de oprichting, fondsenwerving en het promotiemateriaal. Het doel is dat er overal in Nederland lokale Fietsmaatjes-organisaties ontstaan. Dit zijn geen afdelingen van ons, maar zelfstandige stichtingen. We houden wel contact via het landelijk platform Fietsmaatjes Nederland, zodat we van elkaar blijven leren.”

Op bredere schaal

Het blijft lastig om mensen met een bepaalde beperking en die zich soms eenzaam voelen te bereiken, omdat zij zich niet snel zelf ergens aanmelden door een digitale of mentale drempel. Daarom werkt Fietsmaatjes Nederland in de gemeente Teylingen nu ook op bredere schaal aan het doorbreken van eenzaamheid. Dit doen zij met het project Minder Eenzaamheid, Samen Oud en VITaal (MESOVIT), dat gefinancierd wordt door ZonMw in kader van het programma Eén tegen eenzaamheid. Hiermee worden eerstelijns zorgmedewerkers en welzijnswerkers, zoals huisartsen, fysiotherapeuten, wijkverpleegkundigen en sportcoaches, gevraagd om hun cliënt door te verwijzen naar activiteiten die in de buurt worden georganiseerd. “Dit zijn de mensen die het dichtst bij de gasten staan. Daarom kunnen zij ook het beste inschatten wat er bij hen past en waar er behoefte aan is. Daarbij gaan we Fietsmaatjes niet pushen. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om een wandelmaatje of het bezoeken van de buurtkamer. Ook vrijwilligers krijgen met dit project meer kennis van wat eenzaamheid is en hoe daarmee om te gaan, waardoor het maatjesproject betekenisvoller wordt”, aldus Jan.

Meer informatie

Ga voor meer informatie over Fietsmaatjes naar de website, of stuur een mail naar Jan en Tekla.