Hangplek voor Ouderen, theater voor verbinding

De theatermakers van Artoloco maken voorstellingen met een grote maatschappelijke betrokkenheid. Voor hun project “Hangplek voor Ouderen” werkte de groep samen met actieve ouderen aan theatervoorstellingen over thema’s die voor hen belangrijk waren. ‘Mensen willen betekenisvol zijn tot hun dood.’

Er worden allerlei leuke activiteiten voor ouderen bedacht, maar Artoloco wilde meer doen dan een leuk uitje organiseren. ‘We wilden wezenlijk contact’, legt artistiek leider Ton Offerman uit. Samen met een groep actieve ouderen organiseerde hij een serie voorstellingen, waarbij de ouderen het vooronderzoek, de productie en het acteerwerk deden.

Sociaal makelaar

Offerman vroeg aan de sociaal makelaar van wijken in Leidsche Rijn en Vleuten om adressen van ouderen waarmee hij in gesprek kon gaan. ‘We zijn bij hen op de koffie gegaan en al snel werden zij de ambassadeurs van het project.’ Het duurde niet lang voordat hij 25 actieve ouderen had gevonden die wilden meedoen. ‘Mensen willen betekenisvol zijn tot hun dood. Maar ze willen ook leren. Ze zeiden zo vaak: “Ik ben gewoon nieuwsgierig en wil weten wat het is”.’

Interviews

Op basis van interviews die de actieve ouderen hielden met meer en minder actieve leeftijdsgenoten werd het script geschreven. ‘Doordat zij hun eigen verhaal vertelden raakten ze meer betrokken. Die verhalen werden niet een-op-een nagespeeld, maar het persoonlijke is de kern van het verhaal. Je hoopt dat de eenzamere ouderen dan komen kijken, want het gaat over hen.’

Thema’s

Iedere show draait om een thema dat relevant is voor ouderen. ‘We hebben bijvoorbeeld een voorstelling over verlies gemaakt. Dat is breder dan dat je man of vrouw doodgaat. Het ging ook over het verlies van je lijf dat het niet meer goed doet: de kleine en grote ongemakken. Maar er was ook een voorstelling over vitaliteit, juist dat ouderen nog veel kunnen. Er kwamen er in de show twee op een fiets binnen – die voorstelling was echt een feestje! We hoorden ook terug: “Ik voel me nog 17 – mijn lijf niet meer, maar mijn geest wel.”’

In contact komen

Theater maken was bij “Hangplek voor Ouderen” niet perse het doel, maar het middel, legt Ton uit: ‘We gebruiken theater om te verbinden.’ Zo zijn de voorstellingen een manier om contacten op te doen. ‘Het is niet in het theater, maar aan tafel in het verzorgingshuis. Met een kopje koffie achteraf. Daardoor kun je makkelijk in gesprek komen en verlaag je de drempel. Door tussen de mensen te spelen is het makkelijker, beter, leuker. Zo hebben de ouderen een succeservaring, waardoor ze er plezier in houden.’

Acteren

‘Theater maken is meer dan alleen spelen. Sommige mensen vinden het veel leuker om andere dingen te doen, die mogelijkheid moeten ze ook krijgen. Een dame deed productie. In het begin durfde ze nauwelijks de telefoon te pakken om een zorginstelling te bellen om te vragen of we daar konden optreden. Maar ze heeft zoveel zelfvertrouwen gekregen. Bij de laatste voorstelling heeft ze alles geregeld. Ik ging mee en heb koffie gedronken. Nu is ze voorzitter van de theatervereniging. Het is top dat je iemand zo ziet groeien.’

Zorgen voor elkaar

Het project is meer dan geslaagd, vindt Ton. ‘Het is heel leuk om met een groep actieve ouderen te werken. Voor hen is het belangrijk om een nieuw netwerk te krijgen, want als je ouder wordt vallen mensen weg. Ze zorgen echt voor elkaar, zowel binnen de vereniging als daarbuiten. Als er iemand even niet komt of ziek is, dan wordt er meteen actie ondernomen.’

Pilot

De eerste serie voorstellingen is inmiddels voorbij, maar Artoloco is druk bezig om op andere plekken in Nederland hetzelfde te doen. ‘Het gaat natuurlijk over universele thema’s, maar het gaat er ook om dat je dicht bij mensen in een wijk zit en dat je ze zo met elkaar kunt verbinden. Het moet voor lange duur zijn, zodat mensen hun relatie onderhouden. Ook als wij al lang weg zijn.’ In Leidsche Rijn is dat in ieder geval al gelukt: daar is de groep ouderen officieel een theatervereniging geworden.

Meer weten?

Kijk op de website van Hangplek voor Ouderen: hangplekvoorouderen.nl

Bron: De nieuwe praktijk