Kunst en cultuur tegen eenzaamheid bij Club Goud

Muziek, kunst, films: cultuur bindt mensen en brengt ze bij elkaar. Toen Moniek van Daal merkte dat eenzaamheid onder ouderen een groot probleem was, besloot ze dan ook om cultuur als middel in te zetten. Zo ontstond Club Goud. “Niet alleen ouderen hebben er veel baat bij, ook de jonge vrijwilligers leren zo mensen kennen buiten hun eigen bubbel.”

Moniek is zelfstandig communicatieadviseur. Ze was altijd al veel met vrijwilligerswerk bezig. “Sinds 2010 bezoek ik ouderen in het verpleeghuis. Zo ga ik nu al vier jaar elke donderdagmiddag op visite bij Wim, die deze zomer 102 wordt. Dan kletsen we een uurtje of kijken we een dvd. Dat geeft niet alleen hem, maar ook mij een goed gevoel”, vertelt Moniek. Ze merkte dat ouderen steeds verder van de maatschappij af komen te staan. “Ze zijn veel alleen en zien vaak alleen nog de zorg en hun familie. Ook wordt het beetje bij beetje moeilijker om activiteiten te doen. Zo verliezen ze steeds meer de verbinding met de samenleving.”

Tekort aan vrijwilligers

Tegelijkertijd viel het Moniek op dat er te weinig vrijwilligers waren, terwijl daar juist zoveel behoefte aan was. Moniek: “Veel organisaties hadden moeite om nieuwe vrijwilligers te werven, vooral met nieuwe aanwas van jongeren. Daardoor was er bijvoorbeeld een tekort aan maatjes.” Die situatie greep haar zo aan dat ze besloot om er iets aan te doen. “Ik vond dat het zo niet langer kon. Toen ben ik met Club Goud begonnen. Op een experimentele manier ben ik gaan kijken wat het beste werkte. Het begon steeds met een idee en vervolgens een klein experiment. Daarna ontwikkelde ik het verder. Op die manier ontdekte ik niet alleen hoe ik ouderen via cultuur weer bij de maatschappij kon betrekken, maar ook welke projecten veel vrijwilligers aantrekken.”

Maatjesproject

Een van de succesvolle activiteiten was een maatjesproject dat in het teken stond van muziek. “Dat deden we in samenwerking met poppodium Doornroosje in Nijmegen. We koppelden tien ouderen en tien jongeren aan elkaar op basis van hun muzieksmaak. Zo hadden ze meteen iets om over te praten. Ze kregen een handboek met opdrachtjes die ze in acht bijeenkomsten met elkaar deden. Na drie maanden, aan het einde van het project, mondde dat uit in een optreden in Doornroosje”, legt Moniek uit. “Dit project was laagdrempelig voor de jonge vrijwilligers, vanwege de einddatum en gemeenschappelijke interesse. Het mooie is dat het voor het merendeel toch iets blijvends is geworden: zeven van de tien maatjes hielden na afloop contact met elkaar, omdat ze het zo leuk vonden.”

Herkenning

Club Goud organiseert nog veel meer activiteiten en projecten, zoals huiskamerfestivals, buurtsafari’s en een cursus moderne dans. Moniek: “Door cultuur als middel in te zetten, is er meteen een aanleiding voor een gesprek. Maar dat niet alleen, soms is de kleinste vreugde al genoeg. Zo was er een ernstig dementerende vrouw die toch iets herkende in bepaalde muziek. Het was geweldig om te zien hoe ze haar hand meebewoog op het ritme.”

Het gevoel dat je niet meer meedoet, is een trigger voor eenzaamheid. Dat is funest voor ouderen

Corona: nieuwe activiteiten

Veel van Club Gouds activiteiten kwamen stil te liggen door de coronapandemie. Dus dacht Monieks team direct na over activiteiten die wél mogelijk waren. Zoals ‘buitenconcerten’. Van Limburg tot Groningen traden muzikanten op binnenpleinen of voor de deur van zorginstellingen zo’n 300 keer op. En nu brengt ze in een Pop-up Expositie de buitenwereld naar ouderen toe. In de woonzorglocatie worden levensgrote replica’s van topstukken uit de collectie van het Brabantse museum tentoongesteld.

Vooruitstrevend

Maar de projecten en activiteiten organiseren is niet altijd makkelijk. “Onze ideeën zijn best vooruitstrevend. Daar moeten zowel zorginstellingen als culturele instellingen vaak even aan wennen, ook omdat ze vooral naar binnen gericht zijn. Terwijl het juist heel mooi is om elkaars wereld te zien. Zo zijn we wel driekwart jaar bezig geweest om een filmroute door een klooster te organiseren. Dat vind ik de meerwaarde van Club Goud: we slaan een brug tussen cultuur en zorg en vormen nieuwe coalities tussen die twee. Daar zien we veel toekomst in. In onze visie komt er steeds meer aandacht voor de inzet van kunst en cultuur om ouderen weer bij de maatschappij te betrekken”, zegt Moniek.

To do-boekjes voor iedereen

Moniek is het meest trots op de impact die ze heeft met Club Goud. “Het gevoel dat je niet meer meedoet, is een trigger voor eenzaamheid. Dat is funest voor ouderen. Het is prachtig om te zien dat onze concepten een steeds groter bereik hebben en op die manier ouderen weer betrekken bij de maatschappij. We werken namelijk open source: voor al onze activiteiten en concepten is een gratis to do-boekje voor iedereen. Ik was heel trots toen op basis daarvan in Den Bosch ook een buurtsafari werd georganiseerd. Zo geven we het vlammetje steeds verder door.”

Meer informatie

Kijk op Clubgoud.com. Instellingen die geïnteresseerd zijn in een expositie op hun locatie, kunnen hier meer lezen.

Foto: Club Goud