Samen zingen en eten in Amsterdams Stadsdorp

De Amsterdamse vereniging Stadsdorp Centrum Oost (SCO) werd in 2013 opgericht. Het doel: leden zo lang mogelijk actief, gezond en veilig in de eigen buurt laten wonen. Om dit mogelijk te maken organiseert de vereniging onderlinge hulp en activiteiten, waarbij ze gebruik maakt van al bestaande netwerken. ‘Als je mensen uit hun eenzaamheid wilt halen, moet je de tijd nemen om iets op te bouwen.’

Stadsdorp Centrum Oost, een van de ongeveer veertig Stadsdorpen die Amsterdam rijk is, heeft net haar vijfjarig lustrum gevierd. Gerard van der Wel, voorzitter van SCO, vertelt relatief veel oudere mensen in zijn vereniging te hebben. ‘Sommige Stadsdorpen hebben veel veertigers en vijftigers, daar organiseren ze bijvoorbeeld straatfeesten. Bij ons is er meer behoefte aan andere dingen, zoals samen wandelen en computer- en tabletcursussen.’

Oosterkerk

Het gebied van SCO bestrijkt de Oostelijke binnenstad, begrenst door Amstel, Singelgracht, Spoordijk/Dijksgracht, Kattenburgerstraat en Nieuwe Herengracht. ‘Hier wonen veel senioren uit de middenklasse,’ vertelt Van der Wel. ‘Mensen die net teveel geld hebben om in de sociale sector te vallen. Je ziet dat de overheid veel doet voor mensen met weinig geld, maar veel minder voor deze middengroep. De senioren hier hebben dus veel steun nodig van elkaar. Maar hoe regel je dat, als je zelf geen netwerk (meer) hebt en bijvoorbeeld niet zo extravert bent?’

SCO is begonnen vanuit de al bestaande lokale netwerken. ‘Een groep mensen kwam vroeger al regelmatig bij elkaar in de Oosterkerk om te praten over ouderenhuisvesting. Vanuit daar zijn we dingen gaan organiseren, maar altijd vanuit het ‘bottom-up’ idee.’ Vanuit SCO werd het Stadsdorp verdeeld in kleinere buurten, die alle een eigen buurtcontactpersoon kregen. ‘Deze personen leggen contacten, vormen de smeerolie in de raderen. Een aantal organiseert ook activiteiten. Mensen komen bijvoorbeeld samen in een café, of eten bij iemand thuis.’

Canons zingen

Samen eten is een belangrijke activiteit voor de senioren in zijn buurt, ziet Van der Wel. ‘Of het nu met z’n tweeën is of met z’n tienen. Het is voor mensen fijn om niet alleen te hoeven eten.’ Ook is zingen erg aangeslagen in Centrum Oost. ‘We hebben een keer een dirigent uitgenodigd op een van onze maandelijkse bijeenkomsten. Hij vroeg iedereen mee te zingen en ineens zaten zestig normaal heel rustige leden de hele ochtend canons mee te klappen en te zingen. Door te zingen krijg je makkelijker contact met elkaar. Er is een koor opgericht dat nu twee keer per maand bij elkaar komt.’

In het Occo Hofje, een authentiek monumentaal hofje aan de gracht in Centrum Oost, wonen veel senioren. ‘Zij waren altijd nogal in zichzelf gekeerd,’ vertelt Van der Wel. ‘Ze kenden elkaar natuurlijk wel, maar ondernamen weinig. Ik heb dat veel gezien in seniorencomplexen: deze wooncomplexen hebben een belangrijke rol, maar een band met de rest van de buurt en omgeving ontbreekt vaak. Wij hebben ons Stadsdorp daarom met het hofje verbonden. Een keer per maand kookt een van onze leden die dat goed kan in het hofje, wij helpen de bewoners alles te organiseren en te regelen. De bewoners en de stadsdorpers eten daarna met elkaar.’

Spillen

Iets grootschaligere activiteiten die voor leden onderling lastig te organiseren zijn, zoals lezingen, organiseert SCO maandelijks zelf. ‘De afgelopen bijeenkomst was er een ontroerende lezing waarin iemand vertelde hoe het is om te leven met een partner met dementie. Eerst luisterde iedereen netjes, op een gegeven moment kwamen de persoonlijke verhalen los. Er is dan ineens veel samenhang: anderen hebben dit ook meegemaakt.’

‘Buren voor buren’ is het adagium van SCO, maar Van der Wel ziet dat mensen het lastig vinden om helemaal alleen kwetsbare buren op te vangen. ‘Uit sociale angst, gebrek aan ervaring en vaardigheden of omdat ze daar de energie niet voor hebben.’ SCO werkt daarom met zogenoemde Spillen: mensen die de schakel vormen tussen bewoners en professionals. Zij hebben veel contact met thuiszorg- en welzijnsorganisaties. ‘Dat is eigenlijk het belangrijkste dat we willen toevoegen op dit gebied. Je ziet dat de gemeente werkt vanuit een scheiding tussen wonen, zorg en welzijn. Hoewel men het wel predikt, is er geen hard beleid om mensen op te kunnen vangen in hun eigen omgeving. Zo is een gat ontstaan voor zorg aan mensen die kwetsbaar of eenzaam zijn, kwakkelen met hun gezondheid, maar die nog niet gezien worden door professionals. Met de Spillen willen we iets van integraliteit toevoegen. Het gaat om vertrouwen opbouwen, eenmalige activiteiten helpen niet. Professionals zouden ook vaker op deze manier kunnen werken: bouwend aan vertrouwen binnen bestaande netwerken.’

Meer weten?
Kijk op de website van Stadsdorp Centrum Oost