UP! Persoonlijke groei tot de laatste snik

Iedereen wordt ouder, maar niemand wil oud zijn. Programmamaker Alet Klarenbeek verwonderde zich over de negatieve beeldvorming rondom ouder worden. Het was tijd voor een frisse blik. Ze bedacht UP!, een inspirerende reeks programma’s rond het thema ouder worden. Om de negatieve beeldvorming aan te pakken én om eenzame mensen een stem te geven. ‘Ik had niet verwacht dat de behoefte hieraan zó groot zou zijn.’

Alet Klarenbeek was directielid van vrouwennetwerk WOMEN Inc. toen ze in de overgang raakte. ‘Ik werd zo gek als een deur. Ik kon geen namen meer onthouden en wist nauwelijks wat ik aan het doen was. Ik wist helemaal niet dat dit ook bij de overgang hoorde. Daar zat ik dan, met allemaal leuke jonge vrouwen die het zagen gebeuren. Ik zei: “Jongens, dit is bizar en dit gaat jullie ook overkomen!” Ik wilde daar als netwerk iets mee doen, maar ze keken me aan en zeiden: “Ja, oké, maar is dat niet meer iets voor oude vrouwen?” Natuurlijk hadden ze gelijk, maar wat is er mis met oude vrouwen? Toen realiseerde ik me hoe negatief we kijken naar ouder worden.’

Jong is leidend
Alet ging programma’s maken over zelfbeeld en veroudering. ‘Die negatieve beeldvorming is echt niet langer houdbaar met zoveel ouderen op komst. Het schaadt de samenleving in zijn geheel, maar ook ons zelfbeeld. Vorige week sprak ik een schoonheidsspecialist, die vertelde me dat er wekelijks meisjes van 15 langskomen die botox willen. In de media en marketing is jong leidend. Jong is natuurlijk fantastisch, maar we blokkeren het realistische beeld van ouder worden.’

UP!
Zo ontstond het idee voor UP!, een beweging met een nieuwe kijk op ouder worden. Om de negatieve beeldvorming aan te pakken, maar ook om eenzame mensen een stem te geven. ‘Ik maak culturele programma’s rondom eenzaamheid. Bij ouderen zag ik die eenzaamheid ook. Niet per se omdat ze alleen thuis zitten – het is een soort onderhuidse existentiële eenzaamheid. Het maakt niet uit of je hoog- of laagopgeleid, wit of zwart bent, het zit er gewoon. Als je ouder wordt ga je je wat ‘allenig’ voelen.’

Omgaan met afscheid en verlies
In eerste instantie was Alet wat huiverig om dat thema in de talkshows te benadrukken. ‘Eenzaamheid speelt een grote rol, maar als je het zo noemt komt er geen hond. Dus de eerste talkshow kreeg een beetje laf het thema “vriendschap”.’ Daarna volgden shows over concrete thema’s zoals wonen en bewegen, en meer filosofische onderwerpen zoals rouw, zelfbeeld en verwachtingen. ‘Het afgelopen jaar sprak ik veel ouderen over dat existentiële alleen-zijn. Nu open ik de programma’s daarmee: het is de rode draad geworden. Als je oud wordt moet je met zoveel afscheid en verlies dealen. Afscheid van je imago als werkend iemand. Van je lichaam dat niet meer doet wat je verlangt. Van je uiterlijk dat aan verandering onderhevig is. Van je mobiliteit. En natuurlijk van je naasten en dierbaren.’

Eerst naar binnen
‘Als je iets aan eenzaamheid wilt doen, dan gaat het volgens mij niet alleen om het leggen van verbindingen in de buitenwereld, maar vooral om de verbinding met jezelf. Je moet eerst naar binnen. Hoe beter je als persoon dat veelkoppige monster van verlies in de ogen kunt kijken, hoe meer je er voor jezelf en ook voor anderen kunt zijn. Dan krijg je emotionele veerkracht, waardoor je beter met verlies kunt omgaan. Eigenlijk zeg ik bij UP!: ik geloof in persoonlijke groei tot de laatste snik. Blijf bewegen, blijf je verbazen, blijf nieuwsgierig, tot het stopt.’

Een frisse blik op ouder worden
UP! richt zich op mensen van een jaar of 65 en ouder, maar Alet nodigt bewust ook jonge mensen uit op het podium. ‘Omdat die vaak een ontwrichtende, frisse kijk hebben op ouder worden. Die is niet altijd realistisch – want weten zij veel – maar wel innovatief en anders. En als je jonge mensen uitnodigt, nemen zij hun eigen achterban mee, waardoor er ook jongeren in de zaal zitten. Die dynamiek tussen generaties, die vindt iedereen leuk.’

Volle zalen
Dat UP! zo’n groot succes zou worden, had Alet niet verwacht. Telkens weer trekt de talkshow in De Nieuwe Liefde in Amsterdam volle zalen. Misschien komt dat doordat UP! gewone mensentaal spreekt. ‘We kiezen altijd voor de persoonlijke invalshoek. Mensen vertellen hoe het voor hen is en op basis daarvan gaan we het gesprek met de zaal aan.’ Daarnaast probeert programmamaker Marleen Stoltz altijd een actie aan het thema te verbinden: als je iets wilt veranderen, hoe kun je dat dan doen?
‘Het publiek reageert positief en dankbaar: “Eindelijk gaat het hier eens over mij en de dingen die mijn generatie bezighouden.” Ik had niet verwacht dat de behoefte hieraan zó groot zou zijn. We hebben het over lastige thema’s, zoals spijt, rouw, doodgaan. Onderwerpen waar je niet snel uit jezelf over praat, maar er is wél behoefte om het erover te hebben. Bij UP! kan dat in een veilige omgeving, met leeftijdsgenoten.’

Meer weten?
Op de website van UP! vind je wanneer er waar UP! Talkshows
en In je Uppie themagesprekken zijn. Samenwerken of een talkshow in je gemeente? Neem contact op. Social media: @upinnederland

Foto’s: Marlise Steeman