Je wil mensen informeren over wat eenzaamheid is en inwoners activeren er iets tegen te doen. Vanuit Eén tegen eenzaamheid zijn er materialen beschikbaar. En je kunt hier natuurlijk zelf ook creatief in zijn. Zoals verschillende voorbeelden van gemeenten op deze pagina laten zien!
Op deze pagina vind je:
stappen van een communicatiestrategie;
voorbeelden van campagnes;
en materialen en andere tips om je te inspireren bij het inrichten van je communicatie.
Doelgroep
Twee belangrijke doelgroepen van de communicatie bij een lokale aanpak eenzaamheid zijn inwoners en stakeholders.
Inwoners wil je bijvoorbeeld bewust maken van het onderwerp en hen aan zetten in actie te komen. Dat kan onder meer met een publiekscampagne, maar ook het hele jaar door met artikelen in lokale media of flyers bij bibliotheken, om maar wat te noemen.
Daarnaast voer je mogelijk stakeholdercommunicatie naar betrokken organisaties, professionals en ondernemers.
Aansluiten bij landelijke momenten
Op een aantal momenten in het jaar staat eenzaamheid landelijk in de aandacht. Het is slim aan te sluiten bij die momenten. Vul de landelijke communicatie aan met lokale en eigen media-inzet, waarin je het lokale aanbod of een ervaringsverhaal van een inwoner onder de aandacht brengt. Die momenten zijn:
Jaarlijks begint de laatste donderdag van september de ‘Week tegen Eenzaamheid’. Veel organisaties hebben dan speciale activiteiten of benutten de Week om structurele activiteiten in de spotlight te zetten. Sluit als gemeente aan door de activiteiten in je gemeente te bundelen in een programmaboekje of in de lokale krant een pagina met het programma te maken. Gebruik het moment voor een activiteit met de wethouder om aandacht te vragen voor de lokale aanpak. Een aantal gemeenten hanteren een eigen naam i.p.v. ‘Week tegen Eenzaamheid’, zoals ‘Doe Mee Week’, ‘Week van de Ontmoeting’ of ‘Kom erbij’. Ook is de Week tegen Eenzaamheid een uitgelezen moment om nieuwe partners te stimuleren om aan te sluiten bij de aanpak eenzaamheid of vrijwilligers te enthousiasmeren om zich tegen eenzaamheid in te zetten.
De Rijksoverheid voert al jaren de campagne Eén tegen eenzaamheid. Deze kom je tegen tijdens de Week tegen Eenzaamheid online, op tv, radio en in de media. Ook loopt de campagne wel eens op andere relevante momenten voor mensen die zich eenzaam voelen. Denk aan de feestdagen, de donkere wintermaanden in het begin van het jaar of in de zomer, als veel mensen op vakantie zijn en verenigingen zomerstop hebben (‘zomereenzaamheid’). Sluit zelf ook aan op zulke momenten. Ga naar de landelijke campagnemiddelen.
Communicatiestrategie
Een goede communicatiestrategie geeft enerzijds richting voor de langere termijn en biedt anderzijds de flexibiliteit om mee te bewegen met ontwikkelingen en in te spelen op eventuele nieuwe initiatieven. Een mooi voorbeeld van een communicatiestrategie vinden we in de Uitvoeringsagenda eenzaamheid 2024 – 2030 van de gemeente Hilversum.
Stappenplan
Uit de Hilversumse communicatiestrategie zijn de volgende stappen gekomen. We vullen dit aan met voorbeelden van communicatieacties uit andere gemeenten:
Het uitgangspunt van de communicatiestrategie is dat inwoners weten dat eenzaamheid bestaat. Weten dat het bestaat, kennis en handelingsperspectief gaan hand in hand met beeldvorming en gedragsverandering. Daarom zet de gemeente Hilversum in op bewustwording en normaliseren van eenzaamheid – een strategie die ook in de landelijke campagne terugkomt.
Voorbeeld
Een voorbeeld van een bewustwordingscampagne komt uit Zuid-Limburg. Daar reden in 2021 tijdens de feestdagen streekbussen rond met een oproep om aandacht te hebben voor mensen die eenzaam zijn. Deze bewustwordingscampagne is een initiatief van veertien Zuid-Limburgse gemeenten die zich onder de noemer ‘Samen tegen eenzaamheid’ gezamenlijk inzetten. Lees over dit voorbeeld op de website van gemeente Beek.
Het is belangrijk het taboe rondom eenzaamheid te verbreken. Storytelling kan bijdragen aan het doorbreken van het taboe. Hilversum maakt gebruik van herkenbare mensen of situaties, waardoor de doelgroep de boodschap sneller zal accepteren en het gewenste gedrag kopieert.
Voorbeelden
Gemeente Terneuzen brengt het thema eenzaamheid jaarlijks onder de aandacht met een campagne in het straatbeeld. Aanvullend heeft de gemeente kleinschalige acties gericht op risicogroepen. Bekijk stap 10 van het stappenplan in Terneuzen voor de voorbeelden.
In Groningen publiceerde de lokale coalitie een serie portretten, in woord en video. Daarin vertellen mensen hoe zij met eenzaamheidsgevoelens omgaan.
Informatie over eenzaamheid moet vindbaar en zichtbaar zijn – en tegelijk herkenbaar en toegankelijk. Je wilt vast inzetten op het bereiken van nieuwe groepen mensen. Ga verder dan alleen de gemeentelijke kanalen. Bijvoorbeeld via gesponsorde sociale media. Of verspreid informatie op bepaalde openbare plekken. Of misschien bereiken partners in de lokale coalitie tegen eenzaamheid juist specifieke doelgroepen.
Tip
Een contentkalender helpt om overzichtelijk te maken wie wanneer wat communiceert. Misschien kun je die ook gezamenlijk beheren met organisaties uit de lokale coalitie tegen eenzaamheid.
Voorbeelden
In Den Haag heeft Omroep West een videoserie gemaakt waarbij de omroep langsgaat bij mensen die zich eenzaam voelen en extra aandacht verdienen. Ze worden verrast met een kerstboom, kerstpakket of bijzondere kerstboodschap.
De landelijke Eén tegen eenzaamheid-campagne richt zich na bewustwording op activeren van mensen om iets te doen tegen eenzaamheidsgevoelens, bij zichzelf of een ander. De campagne verwijst heel direct naar beschikbare activiteiten en maakt die zo vindbaar en zichtbaar.
Werk er naartoe dat inwoners (en professionals) weten hoe ze met eenzaamheid kunnen omgaan en waar ze informatie kunnen vinden. Onder een herkenbare noemer. Maak kennisdeling mogelijk.
Voorbeeld
Gemeente Den Haag noemt de aanpak Eerste Hulp bij Eenzaamheid. Op deze website is informatie te vinden voor alle doelgroepen. Hier lees je wat je kan doen als je gevoelens van eenzaamheid ervaart, je iemand in je omgeving wil helpen of wat je als professional kan doen.
In de gemeente zijn er organisaties die werken aan dit thema. Mogelijk zijn zij verenigd in een ‘lokale coalitie tegen eenzaamheid’. Deze organisaties staan in contact met de doelgroep en hebben veel kennis van het onderwerp. Een goede reden om samen op te trekken in de communicatie.
Streef naar gedeelde taal, herkenbare communicatiestijl, een uniforme visie en boodschap zowel binnen betrokken organisaties als naar inwoners. Faciliteer het netwerk in haar communicatie door middelen ter beschikking te stellen.
Tip
Ontwikkel de communicatiestrategie in samenwerking met partners uit de lokale coalitie tegen eenzaamheid. Zo bouw je meteen aan draagvlak.
Voorbeeld
Natuurlijk is ook communicatie en informatievoorziening binnen het netwerk zelf belangrijk. Bekijk bijvoorbeeld de Linkedin-pagina van Utrecht Omarmt of de maandelijkse nieuwsbrief van Coalitie Erbij Rotterdam.
Lokale context
De lokale aanpak verschilt per gemeente. Zoek naar een strategie die bij jouw aanpak past. Die kan bijvoorbeeld ook gericht zijn op specifieke doelgroepen. Of misschien sluit je juist aan bij communicatie die al loopt over een aanverwant onderwerp. Of kies je ervoor om niet zelf, maar lokale organisaties te laten communiceren en de campagne te laten voeren.
Hoe noem je de aanpak?
Bedenk vanuit welke naam je gaat communiceren over je eenzaamheidsaanpak. Een voor de doelgroep aansprekende naam heeft mogelijk niet de term ‘eenzaamheid’ in zich zoals Meedoen in Zeist, Kom erbij in Kampen, Je bent niet alleen in Dordrecht of Ridderkerkers kijken naar elkaar om.
Inspirerende verhalen
Buurtattentie
De gemeente Molenlanden ontwikkelde in 2021 bordjes met daarop ‘buurtattentie’. Hiermee stimuleert de gemeente inwoners meer naar elkaar om te kijken. De gemeente koos voor deze aanpak, omdat de straatbordjes structureel zichtbaar zijn. Ook is voor inwoners het aanvragen van zo'n bordje voor je straat een laagdrempelige manier om een steentje bij te dragen.
Steljevoor
De afgelopen jaren kon je tijdens de Week tegen Eenzaamheid op stations de Steljevoor-campagne tegenkomen. Onder meer in Utrecht, Breda en Helmond. Reizigers kregen 2 kopjes koffie; de ene voor zichzelf en de ander om weg te geven en zo even contact met iemand te maken. Steljevoor is een initiatief van NS en ProRail. Zij stelden het concept tegen een vergoeding voor materialen en de begeleiding door een communicatiebureau beschikbaar aan gemeenten. Een mooi voorbeeld van samenwerking. In 2024 hielden de vervoersbedrijven de campagne met Stichting Join Us en kregen reizigers 2 'hoi' buttons en konden ze een wens schrijven op een kaartje.
Communicatiemiddelen
Vergroot de herkenbaarheid van je werk en sluit aan bij de landelijke beweging. Download het logo.
Landelijke campagnematerialen die je kunt inzetten om te verwijzen naar activiteiten in jouw gemeente. Ga naar de campagnetoolkit.
